ilk

sif.

1. Birinci, əvvəlinci, ən əvvəl olan, ən qabaq (son qarşılığı). İlk uşaq. İlk təəssürat. İlk əsər. İlk sıra. – <Səmirə:> İlk günlərdə öz xəstəliyimdən çox, palatada uzanmış yoldaşlarımın vəziyyəti ilə maraqlanırdım. M. Hüs.. Pambıq yığımının ilk günü tamam bir bayrama çevrilmişdi. İ. Ə.. İlk bahar – bax bahar. // Lap birinci, lap əvvəl. Onun təpəsində ilk gündən mənim; Buludlar içində durur məskənim. M. R.. Əşrəf Nazlını ilk görən günü sevdi. S. Rəh.. // Əvvəl, başlanğıc, ibtida. Dünyada hər könül yüksəliş arar; Varlığın nə ilki, nə axırı var. S. V..

2. Başlıca, əsas, ən vacib, ən mühüm. Elimin olsa da aslan ürəyi; Ehtiyatdır igidin ilk bəzəyi. A. Ş..

3. İlki şəklində – ananın ilk uşağı, övladı. Hər kimin ilki dursa, mülkü də durar. (Ata. sözü). <Diyar kişi:> İlkim oğul olsaydı, indi mən də kəndin ən varlı adamı idim. Ə. M.. Bahadır ilkiydi Rüstəm kişinin; Qamətdə, cüssədə sanki özüydü. B. V..

◊ İlk baxışda (nəzərdə) – 1) əvvəlcə. <Muradın> ilk baxışda gözlərinə inanmağı gəlmədi. . . «Bəlkə azmışam», – deyə zənn etdi. S. Hüseyn; 2) baxan kimi, görən kimi. Öylə bir incə şeirsən ki, sana; Ürəyim ilk baxışda bağlandı. A. Ş.. Ormanlar içində durur Talıstan; Ona ilk baxışda vurulur insan!. . S. V.. İlk baxışdan – dərhal, üzünə baxan kimi. Qarının yanındakı ağbəniz cavanın naxoş olduğu ilk baxışdan məlum idi. M. C.. İlk dəfə – birinci dəfə, əvvəlinci dəfə. Əsmər həyatında ilk dəfə olaraq əsəbiləşmişdi. S. H.. Həyata ilk dəfə baxandan bəri; Göz yaşı görməmiş ala gözləri. S. V.. Elçinin və xüsusilə, ova ilk dəfə gəlmiş Tofiqin səbri tükənmişdi. M. Rz.. İlk əldə – birinci növbədə, hər şeydən qabaq, dərhal. Mənim ilk eşqimi, ilk əldə haman; Gömdülər, bilmədim amma nərəyə! Ə. C.. İlk öncə – ən birinci olaraq, əvvəlcə. Mən gurultu qoparmağı ilk öncə; Alov gözlü şimşəklərdən öyrəndim. M. Müş.. İnsanlar dəstə-dəstə köçüb Taxça-Taşa; İlk öncə düşündülər: məktəbsiz şəhər olmaz. S. Rüst.. İlk söz – giriş, giriş sözü, başlanğıc, müqəddimə.